پيش گفتار :

بي ترديد حفاظت محيط زيست يكي از دل مشغولي ها و نگرانيهاي جوامع كنوني بشري بشمار مي آيد افزايش جمعيت بهره برداري غير معقول از منابع طبيعي ، تخريب و دگرگوني كاهش يابنده تنوع زيستي ، گسترش روز افزون آلودگيها كه به انحاء مختلف هوا ، خاك و آبهاي جهان را تحت تأثير زيانبار قرار داده است و بالاخره تنزل كيفيت زندگي طبيعي انسانها در نتيجه برهم خوردن تعادل و تناسب محيط زيست موجب شده است تا دولتها ، سازماانها و مجامع جهت جلوگيري از آلودگي و تخريب محيط زيست حساسيت ويژه بخرج داده و با تدوين اصول و قواعد الزام آور زيست محيطي بتدريج موجب توسعه حقوق زيست محيطي چه در ابعاد ملي و چه در سطوح بين المللي گردند و امروزه الزامات زيست محيطي يكي از مهمترين ابزار و عوامل مديريت محيط زيست و حفاظت از منابع آن محسوب مي گردند هرچند دراين ارتباط نبايد نقش عوامل ديگر از قبيل آگاه سازي و تنوير افكار عمومي و نهادينه كردن اين مقوله در فرهنگ و رفتارهاي اجتماعي را از نظر دور داشت .

علي ايحال شركت پالايش نفت اصفهان به عنوان يكي از شركتهاي بزرگ پالايش نفت خام و توليد كننده فرآورده هاي نفتي كشور ، باعنايت به اصل پنجاهم قانون اساسي و تعهدات ايران نسبت به كنوانسيون ها و پروتكل هاي بين المللي و در راستاي توسعه پايدار ، توسعه اي كه نيازهاي زمان حال را بدون آنكه توانايي نسل هاي آينده را در تأمين نيازمنديهايشان به مخاطره اندازد نسبت به حفاظت از محيط زيست و رعايت الزامات همت گماشته و پيشگيري و كاهش آلودگيهاي زيست محيطي را سرلوحه و خط مشي سياست كاري خويش قرار داده است.

 

اصل پنجاهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران:

در جمهوري اسلامي حفاظت محيط زيست كه نسل امروز و نسلهاي بعد بايد در آن حيات اجتماعي رو به رشدي داشته باشند وظيفه عمومي تلقي ميگردد. از اين رو فعاليتهاي اقتصادي و غير آن كه با آلودگي محيط زيست يا تخريب غير قابل جبران آن ملازمه پيدا كند ممنوع است.

 

اهم فعاليت هاي زيست محيطي شركت :

 

مديريت پسماند:

1. مديريت ضايعات و  پسماند هاي عادي ، صنعتي و ويژه

در راستاي جلوگيري از اتلاف منابع و آلودگي خاك، مديريت پسماندهاي صنعتي در سطح شركت به اجرا گذاشته شده كه طي آن با استفاده از فنون مختلف از جمله كاهش ضايعات در محل توليد ، تفكيك ضايعات از مبداً ، بازيابي و استفاده مجدد اقدام به كاهش آنها شده است. همچنين دراين ارتباط انبار ضايعات در شركت در نظر گرفته شده و نسبت به اخذ مجوزهاي لازم از سازمان حفاظت محيط زيست ، درخصوص ضايعات غيرقابل استفاده ، اقدام بعمل مي آيد .

 

2. انتقال، نگهداري و مديريت لجن ها و خاكهاي آلوده به مواد نفتي در سايت مخصوص

با عنايت به احتمال توليد مقدار اندكي خاك آلوده به مواد نفتي و لجن در شركت، تمهيدات جهت نگهداري موقت (قبل از تعين تكليف) در محلي با رعايت استانداردهاي زيست محيطي در نظر گرفته شده است.

 

3. لايروبي مخازن نفت خام به روش N.E.S بمنظور كاهش لجن حاصل از لايروبي بروش سنتي

در راستاي مديريت پسماند هاي صنعتي و ويژه و كاهش اين نوع از پسماندها در مبدأ با بكارگيري روش N.E.S و حذف روش لايروبي سنتي ، لجن هاي نفتي موجود در نفت خام با انحلال در سيال نفتي مورد استفاده (Tar) بشدت كاسته شده كه نهايتا جريان خروجي به خوراك واحدهاي عملياتي اضافه خواهد شد، لذا معضل انبارش و امحاء لجن فوق تا حدودي مرتفع مي گردد. 

 

4. نصب سيستم سرمايشي (سردخانه) جهت نگهداري موقت و پيشگيري از فساد زباله و پسماند

جهت ممانعت و پيشگيري از توليد شيرابه هاي حاصل از زباله هاي رستوراني و همچنين ممانعت از فساد ضايعات غذايي و جلوگيري از تجمع حشرات و حيوانات موذي، سردخانه مخصوص نگهداشت زباله با هزينه اي بالغ بر 350 ميليون ريال نصب و راه اندازي گرديده است.

 

5. پروژه تفكيك عايقهاي حرارتي مستعمل بر اساس آناليز دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران

بر اساس نتايج آناليز انواع عايقهاي موجود توسط دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران،تفکیک انواع عایق هاي حرارتی مستعمل از یکدیگر و نگهداری در محلهای ایزوله جهت واگذاری به شرکتهای بازیافت و همچنين ممنوعيت خريد و استفاده از عايقهاي حرارتي داراي آزبست در شركت صورت پذيرفت.

6. استقرار و بهره گيري از سيستم مكانيزه اتوماسيون اداري جهت كاهش مصرف كاغذ در شركت از سال 83 با خرید نرم افزارهای مربوطه

 

مديريت پساب:

7. استمرار بهره برداري از واحد تصفيه پساب به روش RO

به منظور جلوگيري از اتلاف منابع و استفاده بهينه از آبهاي آلوده با املاح بالا در شركت ، واحد Reverse Osmosis جهت تصفيه و بازگرداني 400 مترمكعب برساعت آب استحصال شده از فاضلاب صنعتي مورد بهره برداري قرار گرفته است . همچنين بمنظور افزايش ظرفيت و حتي استفاده بهينه از پساب اين واحد، واحد ديگري بنام RO5 با ظرفيت 50 مترمكعب برساعت طراحي و به بهره برداري رسيده است . 

 

8. استفاده از دستگاه UV جهت گندزدايي فاضلاب بهداشتي

با صرف هزينه و جايگزيني سيستم هاي جديد به جاي روش هاي قديمي، سيستم گندزدايي بوسيله تركيبات كلره حذف و جايگزين آن سيستم سازگار با محيط UV جهت گندزدايي آب خروجي از واحد بازيافت فاضلاب بهداشتي نصب و مورد بهره برداري قرار گرفت.

 

9. نصب سيستمهاي الكترونيكي كنترل و كاهش مصرف آب

اين شركت با بهره گيري از تكنولوژي هاي موجود جهت صرفه جويي در مصرف آب اعم از نصب 100 عدد شير آب داراي سنسور قطع و وصل و سيستمهاي آبياري قطره اي و باراني و همچنين فرهنگ سازي پرسنل گام مهمي در راستاي مصرف بهينه آب نموده است.

 

10. بهره برداري از  واحد جديد RO5 جهت استفاده از پساب واحد RO

با ساخت اين واحد پساب خروجي از واحد RO فعلي مجددا مورد استفاده قرار گرفته و ميزان پساب حاصل از فرايند اسمز معكوس از 50 متر مكعب در ساعت به 25 متر مكعب در ساعت تنزل يافته است.

 

11. بهينه سازي واحد بازيافت آب توسط نصب سیستم کلاریفایر و UF:

با توجه به بهره برداري از واحد هاي تصفيه پساب RO1 تا RO5 و نياز به افزايش بازدهي اين سيستم ها جهت كاهش دور ريز و استفاده حداكثري از آب موجود ، طرح بهينه سازي واحد بازيافت با نصب سيستم هاي كلاريفاير و UF (Ultra Filtration) اجرا و به بهره برداري رسيد.

 

12. عقد قرارداد با شركتهاي معتمد سازمان حفاظت محيط زيست جهت پايش آلاينده هاي آب

بر اساس برنامه چهارم توسعه كشور و الزام صنايع به طرح خود اظهاري علاوه بر اندازه گيري و كنترل آلاينده هاي خروجي توسط آزمايشگاه و ادارات مرتبط در شركت بصورت دوره اي و موردي، شركتهاي معتمد سازمان حفاظت محيط زيست نيز پس از عقد قرارداد اقدام به اندازه گيري و حصول اطمينان از در محدوده مجاز بودن كليه آلاينده هاي آب و هوا و ارائه به سازمان حفاطت محيط زيست مينمايند. شايان ذكر است كليه مراجعات و اندازه گيري ها بدون هماهنگي قبلي و بصورت اتفاقي توسط شركتهاي مربوطه صورت ميپذيرد.

 

13. تصفيه و بازگرداني 320 متر مكعب در ساعت پساب واحد هاي عملياتي در تصفيه خانه صنعتي

14. تصفيه و بازگرداني 400 متر مكعب در ساعت پساب بويلرها و برجهاي خنك كننده در واحد RO

15. تصفيه 40 متر مكعب در ساعت فاضلاب بهداشتي و استفاده جهت آبياري فضاي سبز

 

كنترل آلودگي هوا:

16. كنترل آلاينده هاي خروجي از شركت:

كليه آلاينده هاي خروجي از شركت اعم از آب و هوا بصورت مدون و برنامه ريزي شده مورد آناليز قرارگرفته و مطابق استانداردهاي خروجي اعلام شده توسط سازمان حفاظت محيط زيست تحت كنترل قراردارند .

 

17. توليد سوخت (بنزين و گازوئيل) مطابق با استاندارد Euro 4 : 

با بهره برداري از واحدهاي بنزين سازي امكان توليد روزانه 11 ميليون ليتر بنزين يورو 4در اين واحد و همچنين توليد روزانه 2 ميليون ليتر گازوئيل يورو 4در واحد آيزوماكس ميسر گرديد كه اين مقادير به شركت پخش فرآورده هاي نفتي جهت توزيع در جايگاههاي سوخت استان ارائه ميگردد.

 

18. نصب سلهاي خورشيدي بمنظور كاهش مصرف سوختهاي فسيلي

با صرف هزينه اي معادل 2/1 ميليارد ريال و در راستاي تامين انرژي گرمايي و كاهش مصارف سوختهاي فسيلي و آلاينده هاي هوا، منازل سازماني شهرك شهيد محمد منتظري به سلهاي خورشيدي مجهز گرديده است.

 

19. استمرار بهره برداري از مبدل حرارتي Packinox در واحدهاي تبديل كاتاليستي

مبدل فوق علاوه بر بهينه سازي عمليات و رفع تنگناهاي واحد منجر به صرفه جويي و كاهش مصرف انرژي و پيشگيري از احتراق سوخت اضافي به ميزان 1437 تن در ماه شده كه اين امر باعث كاهش چشمگير انتشار حجم زيادي از آلاينده هاي ناشي از احتراق به اتمسفر شده است. هزنيه انجام شده جهت اجراي طرح فوق در واحدهاي تبديل كاتاليستي 1 و 2 جمعاً 000/000/381/33 ريال مي باشد .

 

20. دبل سيل نمودن سقف شناور مخازن با هدف كاهش بخارات نفتي متصاعد شده به هوا

در فرآيند ذخيره سازي مواد نفتي در مخازن سقف شناور جهت پيشگيري از انتشار بخارات مواد نفتي ( VOCS) به اتمسفر هزينه اي بالغ بر 3000 ميليارد ريال بمنظور دابل سيل نمودن سقف شناور مخازن در نظر گرفته شده و پروژه مذكور صورت پذيرفت.

 

21. بهينه سازي سوخت كوره هاي شركت (استفاده از سوخت گاز و تنظيم هواي اضافي كوره ها)

بمنظور كاهش حداكثري آلاينده هاي خروجي از دودكش كوره ها، كنترل و تنظيم احتراق در كليه كوره ها توسط اداره مهندسي پالايش صورت ميپذيرد.

 

22. عقد قرارداد با شركتهاي معتمد سازمان حفاظت محيط زيست جهت پايش آلاينده هاي هوا

در راستاي پايش مستمر آلاينده هاي هوا، علاوه بر اندازه گيري اين پارامترها توسط آزمايشگاه شركت بصورت مستمر ، شركتهاي معتمد محيط زيست نيز طي قرارداد منعقده اقدام به اندازه گيري و گزارش ميزان آلاينده هاي خروجي از منابع نموده و تحت عنوان نتايج خود اظهاري به اداره كل حفاظت محيط زيست استان گزارش مينمايند.

 

23. جايگزيني ماشين آلات جديد بجاي ماشين آلات فرسوده با خريد ده دستگاه جرثقيل از كشور آلمان

با عنايت به آلاينده بودن و تاثير بسيار زياد ماشين آلات فرسوده در امر آلودگي هوا تعداد 10 دستگاه جرثقيل sennebogen  از كشور آلمان خريداري و جايگزين گرديد.

 

24. گازسوز نمودن كوره ها با خريد مشعل هاي جديد Enviromixو جلوگيري از انتشار روزانه حدود 55 تن گوگرد

بمنظور كاهش آلودگي هاي ناشي از احتراق سوختهاي مايع و ممانعت از توليد آلاينده هاي زيست محيطي در بخش هوا،  با هزينه اي بالغ بر 000/500/2 دلار و 5 ميليارد ريال  ضمن خريد ايستگاه تقليل فشار گاز ثانويه و فيلتر سپراتور خريد مشعل هاي جديد Enviromix صورت گرفته كه اين امر باعث جلوگيري از انتشار روزانه حدود 55 تن گوگرد و يا 110 تن اكسيد گوگرد گرديده است.

 

 

25. پروژه نصب آنالايزرهاي آنلاين بر روي خروجي دودكش¬ها بر اساس توافق با اداره كل محيط زيست استان و ارسال آنلاين اطلاعات:

بر اساس الزامات برنامه پنجم توسعه كشور مبني بر نصب آنالايزرهاي آنلاين، اين پروژه در حال حاضر بصورت مرحله به مرحله در حال پيشرفت بوده و تا كنون تعداد 10 عدد از كوره هاي اين شركت به سيستم پايش آنلاين مجهز گرديده است.

 

26. جايگزيني گازهاي دوستدار لايه ازن با هالون ها و فرئون هاي مخرب لايه ازون در سيستم هاي اطفاء حريق و سيستمهاي سرمايشي:

با توجه به پروتكل مونترال و الزامات بين المللي آن در جهت كاهش آسيب ناشي از گازهاي مخرب لايه ازن ، نسبت به جايگزيني گازهاي دوستدار لايه ازن اقدامات لازم بعمل آمده و در مورد تجهيزات داراي اين نوع از گاز اعم از سيستمهاي اطفاء حريق مخازن و سيستم هاي تبريدي اين جايگزيني صورت پذيرفته است . بنحوي كه در سيستم اطفاء حريق مخازن گاز CFI جايگزين هالون 1211 گشته و در سيستمهاي اطفاء حريق مراكز برق و كپسولهاي اطفاء حريق دستي گاز FM-200 جايگزين گاز 1301 و BCF گشته است.

 

27. ايجاد و توسعه و نگهداشت فضاي سبز:

جهت كاهش آلودگي هواي منطقه و با عنايت به تأثير فضاي سبز ، در محدوده شركت و مناطق همجوار اقدامات چشمگيري درخصوص ايجاد و توسعه و همچنين نگهداشت فضاي سبز بعمل آمده است درحال حاضر كل فضاي سبز ايجاد شده 5/114 هكتار بوده كه در مقايسه با الزام سازمان حفاظت محيط زيست (اختصاص 20 درصد از عرصه به فضاي سبز) اين مقدار در حدود 50 هكتار بيشتر از حد الزام ميباشد.

 

 

28. استفاده از دوچرخه جهت جابجائي كاركنان در سطح شركت:

بمنظور تريج استفاده از دوچرخه جهت جابجائي هاي داخل شركت تعداد160 دستگاه دوچرخه خريداري و به پرسنل تحويل گرديده كه روش مذكور جايگزيني مناسب براي ترددهاي پرسنل توسط اتومبيل ميباشد.

 

 

پروژه‌هاي زيست‌محيطي كلان:

 

29. طرح بهبود فرآيند با هدف توليد سوخت مطابق با استانداردهاي روز دنيا (Euro IV , Euro V , Euro VI)

با توجه به لزوم ارتقاء كيفيت فرآورده هاي نفتي مطابق با استانداردهاي روز دنيا، طرح بهبود فرآيند با امكان توليد محصولات مطابق با استاندارد EURO 4,5,6 و با هدف حفاظت از محيط زيست طراحي شده است. مهمترين مشخصه اين واحد عدم افزايش ظرفيت پالايشگاه و امكان استفاده از ظرفيت فعلي (375000بشكه در روز) بنحوي كه از ظرفيت ساير واحدهاي فعلي كاسته و از فرآورده هاي سنگين و پر گوگرد در توليد فرآورده هاي بسيار مرغوب اعم از بنزين و گازوئيل طبق استاندارد EURO 4,5 بهره مي جويد.

 

30. احداث واحدهاي تقطير 3 و گاز مايع 3 بمنظور رفع تنگناهاي عملياتي و توليد محصولات مياني و نهايي با كيفيت مرغوب تر در آينده اي نزديك

جهت بهبود فرآيد پالايش نفت خام ورفع تنگناهاي عملياتي ، شركت نسبت به احداث واحدهاي تقطير 3 و گاز مايع 3 اقدام نموده كه اين امر نهايتاً منجر به حذف واحد كاهش گرانروي و توليد محصولات مياني و نهايي با كيفيت مرغوب تر خواهد شد.

 

31. طرح مطالعاتي احداث مسير راه آهن و اتصال به شبكه ريلي سراسري كشور

جهت ارسال محصولات و كاهش تردد تانكرهاي حمل و نقلو كاهش آلاينده هاي توليدي توسط تانكرها و همچنين كاهش مخاطرات ناشي از حوادث جاده اي طرح مطالعاتي فوق با هزين اي معادل 13ميليارد ريال در حال اجرا ميباشد.

 

32. پروژه انتقال پساب تصفيه خانه شاهين شهر جهت مصارف صنعتي و كاهش مصرف منابع آب سالم

در پي كاهش استفاده از منابع آب سالم و همچنين اتخاذ سياستهاي كاربري فاضلابهاي شهري در مصارف صنعتي در راستاي مديريت صحيح آب ، اين شركت اقدام به طراحي فرآيندي در خصوص انتقال پساب تصفيه خانه شاهين شهر با هزينه اي با مبلغ 2 ميليارد ريال و هزينه اجرا  به مبلغ 300 ميليارد ريال نموده است . 

 

33. پروژه احداث واحد HERO (High Efficiency Reverse Osmosis):

با توجه به استفاده شركت از پسابهاي بهداشتي نظير پساب بهداشتي شاهين شهر جهت مصارف صنعتي و نياز به يك سيستم تصفيه پيشرفته بمنظور به حداقل رساندن دور ريز واحد بازيافت، سيسيتم تصفيه فاضلاب به روش HERO براي اولين بار در شركت به بهره برداري خواهد رسيد.

 

34. امكان سنجي پروژه احداث واحد ZLD (Zero Liquid Discharge)

جهت بازيابي و استفاده مجدد از پساب توليدي واحد RO5 (پساب واحد اسمز معكوس) پروژه مذكور در دست بررسي بوده كه اين پروژه نهايتاً منجر به خشك شدن استخرهاي تبخيري و بازيافت ميزان 25 متر مكعب در ساعت پساب نمكي خروجي از واحد اسمز معكوس و استفاده از اين ميزان آب در فرآيند توليد خواهد شد.

 

 

35. پروژه نصب فلر سوم و چهارم

با راه اندازي واحد هاي جديد بنزين سازي و راه اندازي واحد هاي تقطير3 و گاز مايع3 در آينده، بمنظور پيشگيري از احتراق ناقص گازهاي ارسالي از اين واحدها به فلر هاي موجود در مواقع اضطراري، پروژه ي نصب فلرهاي سوم و چهارم محقق خواهد گرديد.

 

 

 

36. پروژه گرانوله سازي گوگرد جامد توليدي:

در راستاي مكانيزه نمودن سيستم توليد گوگرد جامد و كاهش انتشارات ذرات جامد ناشي از توليد اين محصول در محوطه باز، پروژه ساخت واحد گرانوله سازي گوگرد جامد با نظر و نظارت سازمان حفاظت محيط زيست شروع و اوايل سال 1397 به بهره برداري خواهد رسيد.

 

 

كنترل آلودگي خاك و آبهاي زيرزميني:

37. استفاده از فناوري زيست پالايي و گياه پالايي جهت حذف آلودگي نفتي خاك:

در راستاي كاهش پسماندهاي صنعتي و امحاء لجن هاي نفتي حاصل از لايروبي مخازن ذخيره و كاهش هيدروكربنهاي نفتي موجود در خاكهاي آلوده بروش زيستي، فناوري جديد و كارآمد زيست پالايي توام با گياه پالايي در دو فاز واقع درگلخانه و مزرعه تحقيقاتي پالايشگاه بصورت فاز پايلوت اجرا گرديد.

 

38. بررسي نشت فرآورده هاي نفتي و استقرار شركت مشاور ( طوبي تاك) توسط شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران در اين پروژه

پروژه مذكور با هدف بررسي پتانسيل هاي نشت مواد نفتي در صنايع نفتي با هزينه اي بالغ بر 2 ميليارد ريال با همكاري شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي و صنايع همجوار در حال انجام است.

 

 

39. عقد قرارداد با شركتهاي معتمد سازمان حفاظت محيط زيست جهت پايش آلاينده هاي آب

در راستاي پايش مستمر آلاينده هاي آب، علاوه بر اندازه گيري اين پارامترها توسط آزمايشگاه شركت بصورت مستمر ، شركتهاي معتمد محيط زيست نيز طي قرارداد منعقده اقدام به اندازه گيري و گزارش ميزان آلاينده هاي خروجي از منابع نموده و تحت عنوان نتايج خود اظهاري به اداره كل حفاظت محيط زيست استان گزارش مينمايند.

 

40. پاكسازي سفره هاي آب زير زميني بروش استحصال پلوم-هاي آلودگي

در پي مشاهده آلودگي نفتي در سفره هاي آب زير زميني در محدوده صنايع شمال شهر اصفهان، اين شركت اقدام به پايش و پاكسازي منطقه با صرف هزينه اي بالغ بر 992/7 ميليارد ريال نموده است.

 

41. اندازه گيري گازهاي آلي فرار در خاك بمنظور حصول اطمينان از عدم نشت مواد به خاك

در راستاي حصول اطمينان از عدم نشت مواد نفتي به خاك، آناليز دوره اي نفاط GSH به تعداد تقريبي400 نقطه در سطح شركت توسط دستگاه VOC meter صورت ميپذيرد كه بدين روش مقادير بسيار جزئي بخارات هيدروكربن حتي در حد ppm بسهولت قابل رديابي و كشف ميباشد.

 

 

پروژه هاي R&D:

42. تحقيق و بررسي نحوه استفاده از لجن هاي واحد بازيابي پالايشگاه اصفهان در كارخانه سيمان اردستان و اجراي طرح در مقياس پايلوت تحت نظارت اداره كل سازمان حفاظت محيط زيست .

43. بررسي نقش باكتري هاي هالو آلكاليفيك تجزيه كننده فنل و سولفيد به منظور تصفيه پساب اسپنت كاستيك در پالايشگاه نفت اصفهان.

44. تصفيه پساب پالايشگاه اصفهان با استفاده از بيوراكتور غشايي .

45. توليد انرژي و نمك زدايي ميكروبي از پساب نفتي همراه با تشخيص مولكولي ژئوباكتر.

 

 

 

منبع : روابط عمومی شرکت پالایش نفت  اصفهان