اگرچه صنعت پتروشیمی موارد استفاده و کاربرد بی‌شماری در زندگی روزمره ما دارند اما می‌توانند به همان اندازه برای زندگی موجودات زنده و اکوسیستم زمین خطرناک باشند، در واقع فعالیت پتروشیمی‌ها انواع آلودگی‌ها را به همراه دارد که یکی از آنها لجن‌های نفتی است؛ روزانه در سراسر دنیا بیش از ۴.۱ میلیون بشکه از این لجن‌ها تولید می‌شود و میزان تولید آن در ایران سالانه نیز چیزی حدود ۵۸۴ هزار بشکه است.

علاوه بر این میلیون‌ها بشکه لجن نفتی بدون هیچ توجیه اقتصادی درون مخازن ذخیره موقت، گودال‌ها و حوضچه‌ها نگهداری می‌شوند، همچنین لجن‌های نفتی در تمام محل‌های ذخیره نفت خام مانند مخازن ذخیره، ایستگاه‌های انتقال، کشتی‌های نفت‌کش، تانکرها و پالایشگاه‌ها تشکیل و مشکلات بسیاری را ایجاد می‌کنند.

در شیوه دفع سنتی لجن‌های نفتی در خاک، آلودگی‌های موجود در لجن می‌تواند از طریق لایه‌های مختلف به آب‌های زیرزمینی راه پیدا کرده و سفره‌های آبی زیر زمینی را آلوده کند بر این اساس ناصر عاشوری دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پالایش نفت کشور به خبرنگار علمی ایرنا گفت که این انجمن قصد دارد تا با روش‌های نوین مشکل لجن‌های نفتی پالایشگاه‌ها را برطرف کند.

وی افزود: اصولاً مدیریت پسماندهای صنعتی جزو لاینفک فرایندهای تولیدی صنایع مختلف است که در این بین این مهم در صنعت نفت و به خصوص در صنایع پالایش نفت از اهمیت بسیاری برخوردار است، از آنجا که نفت خام از اعماق زمین استخراج می‌شود و در حین فرایند استخراج و انتقال آن به پالایشگاه‌های نفت باید از فرایندهای مختلف عبور کند که همواره با ناخالصی‌های گوناگونی همراه است، این ناخالصی‌ها می‌تواند شامل ترکیبات سخت، گل‌های حفاری، ذرات معلق، آب، نمک، فلزات و رسوبات مختلف باشد که به مجموعه این موارد که معمولاً در مخازن ذخیره نفت خام ته‌نشین می‌شوند و پس از رسوب‌گذاری باقی می‌مانند لجن نفتی گفته می‌شود.

او اظهار داشت: از آنجا که لجن‌های نفتی در مخازن ذخیره، ظروف عملیاتی، نمک‌زداها، حوضچه‌ها و خطوط لوله عبور می‌کنند مشکلات متعددی برای عملیات تصفیه نفت خام به وجود می‌آورند که ایجاد خوردگی در مسیرهای عبوری یا در مخازن، افزایش میزان ضایعات و ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی، کاهش ظرفیت ذخیره‌سازی مخازن، افزایش رسوب در جداره‌های لوله‌ها و ظروف گوناگون و در نتیجه ایجاد خوردگی زیر رسوبی، ایجاد افت فشار در لوله و مجاری مختلف سیستم پالایش، ایجاد پدیده «هات اسپات» (Hot Spot) در مسیرهایی با دمای بالا مانند تیوب‌های کوره‌ها، ایجاد آلودگی‌های محیط زیست (آب و خاک) و نازیبایی ناشی از تجمیع آنها در محیط، ایجاد بوی نامطبوع و انتشار گازها و بخارات سمی و مضر برخی از آنهاست.

عاشوری گفت: قطعاً لجن‌های نفتی هم برای محیط زیست و هم عملکرد پتروشیمی‌ها مضر خواهد بود، در واقع با یک مطالعه اجمالی اثرات سوء ضایعات نفتی به ویژه لجن‌های نفتی می‌توان به این مهم پی برد که هر چه میزان و انباشت لجن‌های نفتی در پالایشگاه‌ها کمتر باشد، به مراتب مشکلات محیط‌زیستی آنها هم کاهش خواهد یافت و از آن مهم‌تر، هزینه‌ها و اثرات نامطلوب آنها هم به تدریج از بین خواهد رفت.

وی افزود: بر همین اساس کار بر روی پالایشگاه‌های کشور را آغاز کردیم تا برای لجن‌های نفتی خود فکری کنند که پالایشگاه کرمانشاه به منظور کاهش مشکلات عملیاتی، کاهش میزان ضایعات، کاهش هزینه‌های مربوط به انتقال پسماندهای نفتی، صرفه‌جویی انرژی و حفاظت از محیط زیست، با استفاده از کاتالیست‌های کامپوزیتی نسبت به احداث واحد بازیافت لجن اقدام کرده است که با احداث این واحد عدد قابل توجهی در ماه از ضایعاتی که از تخلیه مخزن نفتی حاصل شده‌اند بازیافت شده و به محصول نفت کوره افزوده می‌شود.

عاشوری با بیان اینکه بیشتر تجهیزات مورد نیاز برای احداث واحد بازیافت لجن‌های نفتی از موجودی انبار پالایشگاه تأمین شده و تنها ماده مصرفی کاتالیست کامپوزیتی است، گفت: با انجام یک محاسبه سرانگشتی و ساده می‌توان گفت پالایشگاه کرمانشاه با استفاده از این فناوری و اجرای این واحد، ماهانه میلیاردها ریال صرفه‌جویی می‌کند.

وی اظهار داشت: در این راستا با محوریت انجمن کارفرمایی صنعت پالایش نفت کشور، کارشناسان و پژوهشگران پالایشگاه‌های مختلف کشور از پروژه بازیافت لجن‌های نفتی شرکت پالایش نفت کرمانشاه بازدید کردند و در نظر داریم تا این فناوری را به تمام پالایشگاه‌ها تعمیم دهیم.

عاشوری گفت: این بازدید در واقع یک کارگاه آموزشی و پژوهشی برای مهندسان، کارشناسان و پژوهشگران شرکت‌های پالایشی کشور بود که در آن پروژه بازیافت لجن‌های نفتی آشنا شدند.

به گفته وی اجرای این پروژه کیفی، از دستاوردهای مدیریت بخش خصوصی در شرکت پالایش نفت کرمانشاه است.

‌

منبع : ایرنا